Tweet
Merhaba arkadaşlar. Araçlarımızda hayati önem taşıyan fren sistemleri hakkında yaşamış olduğum bir kaç şeye istinaden tecrübelerimi sizlerle paylaşmak istiyorum. Bilgi kirliliği ve kulaktan dolma söylemlerle bizleri yanlış yönlendiren servislerin de hayli fazla olduğunu düşünürsek bu tarz deneyimleri birbirimizle paylaşmanın çok verimli olacağını düşünüyorum. Konuya girelim.
Aracımda yaşadığım fren problemi üzerine konunun üzerine eğilmeye başladım. Fren ile ilgili şikayetim genel olarak şuydu; ani ve sert frenlemede ABS sistemi çok uzun süre devrede kalıyor frenlemenin aralıklı olarak devam etmesi sonucu da aracım çok uzun mesafelerde duruyordu.
Aracımı ilk aldığımda diskleri tornalatmış, balataları değiştirmiş ve dört takım lastik almıştım. Disk ve balatalarıma güvendiğim için öncelikle lastiklere kabahat buldum. RIKEN mystorm 2 marka olarak almıştım fiyatı hesaplı ve mischlen yan ürünü olduğu için belli standartları taşıdığını düşünüyordum. Mevcut lastikler ile 20, 40, 60, 80 km/h gibi değişik hızlarda fren testleri yaptım. 20km/h hızda bile araç kızaklıyordu. Lastikleri garantiye gönderip yerine Continental Contisport marka lastikler takıldı. Yine test sonucu değişmedi. Riken lastikler de fabrikadan hatasız yazısı ile birlikte geri gönderildi.
Daha sonra servise götürüp aracı denemelerini istedim. Servisteki arkadaşlar binip test yaptılar ve " Abi bu böyle olur, ani frenlemelerde duruş mesafesi uzar " yanıtı aldım. Onlara göre her şey normaldi ama bana göre araç durmuyordu. Farklı bir servise daha götürdüm orada da kabahati lastiklere bulmuşlardı. Sonra özel bir servise gidip yumuşak bir balata ile delphi diskler alıp disk ve balataları değiştirmelerini söyledim. Aynı esnada fren hidroliğinin de değiştirilmesini istedim. Fren yağının bozulmayacağını, kolay kolay eksilmeyeceğini söyleyip beni vazgeçirdiler.
Delphi diskler ile üzerinden sökülen GM diskler arasında bildiğiniz gibi ciddi bir fiyat farkı var. Benim yapmış olduğum en büyük tespit şu oldu. Her iki malzemede döküm malzeme. Yüzey düzgünlüğü, balansı ve taşlama işlemi vardı. Ancak GM de bir artı vardı. Gm markada Dinamik dengeleme yapılmıştı. Fren disklerinde dinamik dengeleme; dökülen malzemenin her yüzeye kütlesel anlamda homojen dağılamayacağı için dönel eksende test edilerek ağırlık dengelemesi için üzerinden küçük dilimlerin alınması işlemi oluyor. Gm ürüne yan kesitlerden baktığınızda belirli bölgelerden ufak dilimlerin alındığını görebilirsiniz. Bu da aslında kalite açısından çok önemli. Neyse ben artık taktırmış bulundum. Bir hafta yumuşak bas çek şeklinde kontrollü kullanım tavsiyesi verilerek servisten ayrıldım. İşlem sonrası ilk test başarılıydı. Eskiye nazaran ciddi bir gelişme oldu. Bir hafta sonra yine beklediğim frenlemeyi yakalayamadığımı düşünüp servise tekrar gittim. Kontrolün ardından frenlerin normal olduğu teyidini aldım.
Daha sonra servisten ayrılarak bir frenciye gidip söyleyeceğime itiraz etmeyip fren hidroliğini değiştirmek istediğimi söyledim. Bosch dot4 fren hidroliği alarak değişime işlemine başladık. Tahliye edilen hidrolik simsiyah ve viskozitesi bozulmuştu. sanayici ustaların savunduğu şey bu yağ hidrolik basınç iletme amaçlı. Yağlama fonksiyonu yok esmez eksilmez düşüncesi. Ancak bu yağlar frenlemeler esnasında yüksek sıcaklıklara maruz kalıp nem oluşturuyor ve viskozitesi değişim gösteriyor, kaynama noktaları düşüyor. Bu nedenle görevini yerine getiremiyor. ABS kalibrasyonları belirli standartlar altında yapıldığından frenlemelerde farklı dozlamalar ortaya çıkıyor. Sonuç olarak fren yağı değişimi sonrası istediğim frenlemeye kavuşmuştum. Şu anda ne kızaklama var ne fren mesafesi sorunu. Abs 1-2 saniye devrede kalıyor ve kemere yapıştırıyor.
Özetleyecek olursak; Fren sistemi ile ilgili olarak
1) Her iki yılda bir fren hidroliği ısrarla değiştirilmeli
2) Balata ve disk seçimi doğru yapılmalı, ucuz olarak aldığımız yan sanayi ürünlerin teknoloji farkları olduğu bilinmeli
3) Disk tornalama işlemi yapılmamalı. Esasen imalat olarak diskler tornalanmaz, taşlanır. Disk yüzeylerine baktığınızda dairesel çizgilerin bir çok farklı yönde olduğunu görürsünüz. Bu yüzey sürtünmesini artıracak bir işlem. Ancak tornalama işlemi tek yönlü dairesel ve hatta teker dönüş istikametinde kılcal yollar açtığını düşündüğüm bir işlem. Tabiki ciddi derin aşınmış disklere nazaran bir frenleme artışı sağlıyor tornalama ancak doğru işlem taşlama veya değişim. Ancak her iki işlemde de yüzeyi inceltiyorsunuz. Değişim en mantıklısı. Disk alırken de dinamik dengeleme isterseniz daha kaliteli malzemelere yönelebilirsiniz. Disklerin üzerinde de ekstra bir katman tabaka vs. bir şey de yok bu tarz bilgiler veren de oluyor ancak diskler döküm malzemeler.
Aracımda yaşadığım fren problemi üzerine konunun üzerine eğilmeye başladım. Fren ile ilgili şikayetim genel olarak şuydu; ani ve sert frenlemede ABS sistemi çok uzun süre devrede kalıyor frenlemenin aralıklı olarak devam etmesi sonucu da aracım çok uzun mesafelerde duruyordu.
Aracımı ilk aldığımda diskleri tornalatmış, balataları değiştirmiş ve dört takım lastik almıştım. Disk ve balatalarıma güvendiğim için öncelikle lastiklere kabahat buldum. RIKEN mystorm 2 marka olarak almıştım fiyatı hesaplı ve mischlen yan ürünü olduğu için belli standartları taşıdığını düşünüyordum. Mevcut lastikler ile 20, 40, 60, 80 km/h gibi değişik hızlarda fren testleri yaptım. 20km/h hızda bile araç kızaklıyordu. Lastikleri garantiye gönderip yerine Continental Contisport marka lastikler takıldı. Yine test sonucu değişmedi. Riken lastikler de fabrikadan hatasız yazısı ile birlikte geri gönderildi.
Daha sonra servise götürüp aracı denemelerini istedim. Servisteki arkadaşlar binip test yaptılar ve " Abi bu böyle olur, ani frenlemelerde duruş mesafesi uzar " yanıtı aldım. Onlara göre her şey normaldi ama bana göre araç durmuyordu. Farklı bir servise daha götürdüm orada da kabahati lastiklere bulmuşlardı. Sonra özel bir servise gidip yumuşak bir balata ile delphi diskler alıp disk ve balataları değiştirmelerini söyledim. Aynı esnada fren hidroliğinin de değiştirilmesini istedim. Fren yağının bozulmayacağını, kolay kolay eksilmeyeceğini söyleyip beni vazgeçirdiler.
Delphi diskler ile üzerinden sökülen GM diskler arasında bildiğiniz gibi ciddi bir fiyat farkı var. Benim yapmış olduğum en büyük tespit şu oldu. Her iki malzemede döküm malzeme. Yüzey düzgünlüğü, balansı ve taşlama işlemi vardı. Ancak GM de bir artı vardı. Gm markada Dinamik dengeleme yapılmıştı. Fren disklerinde dinamik dengeleme; dökülen malzemenin her yüzeye kütlesel anlamda homojen dağılamayacağı için dönel eksende test edilerek ağırlık dengelemesi için üzerinden küçük dilimlerin alınması işlemi oluyor. Gm ürüne yan kesitlerden baktığınızda belirli bölgelerden ufak dilimlerin alındığını görebilirsiniz. Bu da aslında kalite açısından çok önemli. Neyse ben artık taktırmış bulundum. Bir hafta yumuşak bas çek şeklinde kontrollü kullanım tavsiyesi verilerek servisten ayrıldım. İşlem sonrası ilk test başarılıydı. Eskiye nazaran ciddi bir gelişme oldu. Bir hafta sonra yine beklediğim frenlemeyi yakalayamadığımı düşünüp servise tekrar gittim. Kontrolün ardından frenlerin normal olduğu teyidini aldım.
Daha sonra servisten ayrılarak bir frenciye gidip söyleyeceğime itiraz etmeyip fren hidroliğini değiştirmek istediğimi söyledim. Bosch dot4 fren hidroliği alarak değişime işlemine başladık. Tahliye edilen hidrolik simsiyah ve viskozitesi bozulmuştu. sanayici ustaların savunduğu şey bu yağ hidrolik basınç iletme amaçlı. Yağlama fonksiyonu yok esmez eksilmez düşüncesi. Ancak bu yağlar frenlemeler esnasında yüksek sıcaklıklara maruz kalıp nem oluşturuyor ve viskozitesi değişim gösteriyor, kaynama noktaları düşüyor. Bu nedenle görevini yerine getiremiyor. ABS kalibrasyonları belirli standartlar altında yapıldığından frenlemelerde farklı dozlamalar ortaya çıkıyor. Sonuç olarak fren yağı değişimi sonrası istediğim frenlemeye kavuşmuştum. Şu anda ne kızaklama var ne fren mesafesi sorunu. Abs 1-2 saniye devrede kalıyor ve kemere yapıştırıyor.
Özetleyecek olursak; Fren sistemi ile ilgili olarak
1) Her iki yılda bir fren hidroliği ısrarla değiştirilmeli
2) Balata ve disk seçimi doğru yapılmalı, ucuz olarak aldığımız yan sanayi ürünlerin teknoloji farkları olduğu bilinmeli
3) Disk tornalama işlemi yapılmamalı. Esasen imalat olarak diskler tornalanmaz, taşlanır. Disk yüzeylerine baktığınızda dairesel çizgilerin bir çok farklı yönde olduğunu görürsünüz. Bu yüzey sürtünmesini artıracak bir işlem. Ancak tornalama işlemi tek yönlü dairesel ve hatta teker dönüş istikametinde kılcal yollar açtığını düşündüğüm bir işlem. Tabiki ciddi derin aşınmış disklere nazaran bir frenleme artışı sağlıyor tornalama ancak doğru işlem taşlama veya değişim. Ancak her iki işlemde de yüzeyi inceltiyorsunuz. Değişim en mantıklısı. Disk alırken de dinamik dengeleme isterseniz daha kaliteli malzemelere yönelebilirsiniz. Disklerin üzerinde de ekstra bir katman tabaka vs. bir şey de yok bu tarz bilgiler veren de oluyor ancak diskler döküm malzemeler.
Yorum